KUFER LITERACKI

            Nakładem wydawnictwa Fronda ukazała się niedawno biografia generała Franco. Podtytuł sugeruje, że będzie to publikacja, która jest wynikiem obiektywnego spojrzenia na życiorys naczelnego dowódcy sił zbrojnych Hiszpanii. Jako że jest to pierwsza polska biografia dyktatora miałam pewność, że po pierwsze będzie rzeczowa i wyczerpująca, a po drugie będzie nie tylko odzwierciedlała jego życiorys, ale okaże się gruntownym studium po historii przedwojennej i powojennej Hiszpanii. Nie zawiodłam się w żaden sposób: nie dość, że autor ukazał postać Franco pisząc o licznych zasługach — nie bezpodstawnie mówi się przecież, że nie ma historii Hiszpanii w XX wieku bez Franco — to nie pozwolił, byśmy nie poznali jego skaz na życiorysie, których jak się okazało było wiele. Należy podkreślić, że Franco do dziś jest postacią kontrowersyjną. Ma zarówno zagorzałych zwolenników, jak i zatwardziałych przeciwników — jedni wskazują, że uratował Hiszpanię przed kataklizmem II wojny światowej i uchronił przed zarazą komunizmu, przyczynił się do tego, że jego kraj stał jednym z najszybciej rozwijających się państw świata, inni natomiast przypominają o mściwości, okrucieństwie, masowych egzekucjach. Osąd postaci autor pozostawia czytelnikom, którzy kierując się swoją intuicją, doświadczeniem,  postrzeganiem świata, wiedzą będą w stanie dokonać konstruktywnej oceny postaci. Nie można pominąć również tego, że Tadeusz Zubiński zajmująco opowiada o historii Hiszpanii, która w Polsce — mam wrażenie — jest trochę pomijana.  Autor nie pominie przyczyn, przebiegu, ale też skutków wojny domowej w tym kraju, nie wspominając przy tym o strategii wojskowej Franco. 

Z roku na rok coraz mniej Hiszpanów [...] gromadzi się 20 listopada [...] aby uczcić kolejną rocznicę zgonu Franco. Przed kilkunastu laty było to dziesiątki tysięcy, dziś co najwyżej kilka tysięcy[...]. Jeszcze są tacy, którzy wzywają: ,,Franco zmartwychwstań, naród cię potrzebuje!", ale jest ich już naprawdę garstka. Obecnie Franco jest zdecydowanie i programowo usuwany z pamięci narodowej i przestrzeni publicznej. W 2007 roku weszło w życie prawo o pamięci historycznej, regulujące m.in. kwestie stosunku państwa wobec spuścizny frankistowskiej oraz dotyczące polityki kulturalnej i historycznej w wersji lewico-liberalnej [...].